Zelf tomaten kweken?
Tomaten kweken vergt enige inspanning en net iets meer know how om te kunnen profiteren van een hoge opbrengst. Ontdek alles over het kweken van tomaten, met handige tips voor de tuin, balkon en kas, het herkennen en voorkomen van tomatenplant ziektes en allerlei leuke weetjes over de tomaat.
Onderwerpen op de pagina over tomaten kweken
- Benodigdheden voor het kweken van (cherry) tomaten
- Tomaten zaden, zaaien, ontkiemen en verspenen
- Tomaten kalender
- Tomaten kweken uit verse tomaten
- Planten in vollegrond (standplaats)
- Verzorging van tomaten planten
- Tomaten dieven
- Video hoe tomaten dieven
- De tomaten oogsten en bewaren
- Tomaten kweken op het balkon
- Tomaten kweken in de moestuin (buiten)
- Tomaten kweken in de kas
- Tomaten kweken in potten
- Tomaten kweken in de serre
- Binnen tomaten kweken
- Tomatenplant ziektes en hoe dit te voorkomen
- Handige tips en weetjes
Benodigdheden voor het kweken van (cherry) tomaten
Voor het kweken van (cherry) tomaten heb je een aantal benodigdheden nodig. Met deze producten heb je de tools om te kunnen profiteren van een hoge tomaten opbrengt. De benodigdheden zijn verdeeld in ‘must have’ en ‘should have’. Should have producten zijn niet noodzakelijk maar zeker aan te raden.
Must have:
- Zaaipotjes van minimaal 5 x 5 centimeter, liever nog 9 x 9 centimeter
- Zaai- en stekgrond (te vervangen door potgrond met ¼ deel zand)
- Zand of vermiculiet
- Glasplaat of een kweekkasje
- Vloeibare mestvoeding en compost of stalmest
- Stokken (120 – 140 centimeter) of gaas
- Plantenclips
- Tomaten zaden of verse tomaten
Should have
Tomaten zaden, zaaien, ontkiemen en verspenen
In de regel moeten tomaten zaden 8 – 10 weken voor het uitplanten gezaaid worden. De beste tijd hiervoor is maart/april. Voor het zaaien wordt gebruik gemaakt van potgrond gemengd met ¼ deel mager zand. Op de vochtige potgrond worden de tomaten zaden verdeeld. Bij gebruik van zaaipotjes bij voorkeur 1 zaadje per potje om te voorkomen dat er veel uitvallers zijn. Zaad afdekken met maximaal 0,5 centimeter zand. Ook kan gekozen worden om de tomaten zaden te ontkiemen in vermiculiet. Potjes of zaaibak afdekken met glasplaat of gebruik een kweekkasje. Tijdens het ontkiemen moet er af en toe gelucht worden. De meest ideale temperatuur tijdens het ontkiemen ligt tussen 22 – 25°C. Na 14 dagen ontkiemen de tomaten zaden. Verspenen kan zodra de plantjes 2 kiemblaadjes hebben.
Bekijk en lees meer over de
verschillende soorten tomaten zaden en het zaaien hiervan.
Tomaten kalender
Overzicht via Diana's mooie moestuin (mooiemoestuin.nl)
Tomaten kweken uit verse tomaten
Er zijn twee manieren om tomaten te kweken uit verse tomaten. Een bekende manier is het snijden van plakken van tomaten en deze rechtstreeks in een potje te leggen, afdekken met potgrond/zand en afwachten tot de plantjes verschijnen. Deze methode werkt echter lang niet altijd. Beter is het om de zaden uit de tomaat te halen, bij voorkeur een overrijpe tomaat gebruiken. Overtollig vruchtvlees verwijderen en in een schaaltje of beker doen. Doe er 2 eetlepels kraanwater bij en laat het geheel ongeveer 1 week gisten op een warme en zonnige plek. Het gisten bevordert de kiemkracht. Let op: er kan schimmelvorming en een nare geur ontstaan. Papje in een fijne zeef gieten en zolang met koud water spoelen tot de schone tomatenzaden overblijven. Op een schoon stuk keukenpapier 5 – 8 dagen laten drogen. Op dag 2 zaden uit elkaar halen door wrijven met de vingers. Bewaren op een droge, donkere en koele plek.
Planten in vollegrond (standplaats)
Tomaten geven de voorkeur aan een beschutte plek in de volle zon. Houd er rekening mee dat tomaten best veel plek innemen en ondersteund moeten worden door plantstokken of gaas. Verplanten in de volle grond nooit voor half mei (IJsheiligen), aangezien tomaten bijzonder gevoelig zijn voor lage temperaturen. Door de plek waarop geplant wordt voor te verwarmen met behulp van zwarte folie wordt er makkelijker een minimale grondtemperatuur van 15°C bereikt. Voor het planten moet de potkluit goed nat zijn.
Verzorging van tomaten planten
De vochttoediening van tomaten moet goed uitgekiend worden. Te veel water zorgt voor een kleine en donkere plant, terwijl te weinig water gele en bleke bladeren veroorzaakt. Bij het water geven moet op de omstandigheden (verhouding zon en temperatuur) gelet worden. Water moet een temperatuur hebben van 20°C. Omdat tomaten een lange teeltduur hebben, raakt de grond naarmate de tijd verstrijkt uitgeput. Bijmesten kan door middel van het geven van vloeibare meststof met redelijk veel kalium. Als regel geldt: heeft de tomatenplant 3 trossen gegeven, dan is de grond uitgeput aan het raken en moet bijgemest worden. Er worden per m2 ongeveer 2- 3 tomatenplanten geplant. Bij het planten moet rekening gehouden worden met het feit dat tomaten zowel in de hoogte als de breedte ruimte nodig hebben. Om de planten te helpen wordt gebruik gemaakt van plantenstokken, gaas of touw. Enkele weken na het planten kunnen de onderste vier bladeren van de tomatenplant verwijderd worden. Trossnoei is van groot belang om ervoor te zorgen dat de plant niet alleen onderaan veel vruchten draagt. Voor het snoeien van de tros worden afhankelijk van de grootte van de tomaat 5 – 8 vruchten aan de tros gelaten. Trossnoei is niet nodig bij kerstomaten.
Tomaten dieven
Een belangrijk onderdeel van het kweken van tomaten is het dieven. Dieven is niets anders dan het weghalen van uitgelopen okselknoppen. Het verwijderen van de okselknoppen is belangrijk om te voorkomen dat de plant alle energie stopt in de nieuwe zijtakken. Door te dieven wordt de tomatenplant groot, sterk en zal er meer productie zijn. Dieven is een handigheid die vooral oplettendheid vergt. Vooral in de zomer groeien okselknoppen bijzonder snel. Het is dan ook zaak om deze zo snel als mogelijk te verwijderen. Voor het verwijderen worden de okselknoppen simpelweg met de hand afgebroken. Overigens kunnen deze okselknoppen in een potje met potgrond gestoken worden en vormen deze al snel nieuwe tomatenplanten. Onderstaande video laat zien hoe je de tomatenplant kunt dieven.
De tomaten oogsten en bewaren
Ongeveer 10 weken na het zaaien zullen de eerste tomaten te oogsten zijn, als de groeiomstandigheden naar wens zijn. In de meeste gevallen zijn de tomaten in de maanden augustus en september oogstrijp. Om optimaal te genieten van de versheid van de tomaten worden de vruchten boven de kroon geplukt. Mocht het vanaf september te koud worden dan kunnen de tomaten halfrijp geoogst worden. Na laten rijpen op een zonnige vensterbank is dan noodzakelijk. Tomaten moeten koel, tochtvrij en droog bewaard worden bij een temperatuur tussen 12 - 15°C. Bewaar tomaten niet in de koelkast, hierdoor verliezen ze hun smaak.
Tomaten kweken in de moestuin, kas, potten, serre, binnen of op het balkon
Balkon
Voor het kweken van tomaten is niet per se een grote tuin nodig. Een zonnige en beschutte plek op een balkon gecombineerd met wat touw of gaas waarlangs de tomaat geleid kan worden is voldoende. Voor het planten in een pot zijn de kleinere soorten tomaten, zoals de
Maja balkontomaat perfect geschikt. Ook kleine ronde soorten kunnen probleemloos op het balkon gekweekt worden.
Moestuin (buiten)
Een moestuin is bij uitstek geschikt om tomaten te kweken. Afhankelijk van de beschikbare ruimte kan dit in de volle grond gecombineerd worden met voorzaaien onder glas. Door de grond voor te verwarmen en te voorzien van voldoende kalk kan in de zomer genoten worden van een grote oogst tomaten. Houd bij het kweken van tomaten in de moestuin rekening met het feit dat de tomaten op tijd gediefd en getopt moeten worden. Net als voor veel groenten geldt ook voor tomaten dat er wisselteelt toegepast moet worden. Let op: niet alle tomatensoorten zijn geschikt voor het planten in de volle grond buiten.
Kas
Het telen van tomaten gaat het makkelijkst in een kas. Hier kan de temperatuur geregeld worden en hebben de planten weinig tot geen last van te veel regen of wind. Ook kan er al eerder geplant worden (voor IJsheiligen). Voor het kweken van tomaten in kassen zijn alle rassen geschikt. Bij het planten in een kas wordt een onderlinge afstand aangehouden van 75 x 50 centimeter. In een kas kunnen ook touwen gespannen worden waar de planten aan omhoog geleid kunnen worden.
Potten
Bepaalde tomatensoorten kunnen in potten gehouden worden. Het gaat daarbij vooral om kleinere soorten zoals bijvoorbeeld de kerstomaat. Bij het kweken in potten moet rekening gehouden worden met het feit dat de plant voorzien wordt van voldoende water. Ook een warme standplaats in de zon is noodzakelijk voor tomaten die in een pot gekweekt worden. De potmaat wordt bepaald aan de hand van de soort die in de pot opgekweekt moet worden.
Serre
Een serre is vergelijkbaar met een kas. Hier zijn de omstandigheden het meest gunstig. Een serre biedt bescherming tegen regen en koude wind. Bovendien is de temperatuur van de potgrond ook vele malen hoger dan in de volle grond buiten. Afhankelijk van de beschikbare ruimte kunnen tomaten in potten geplant worden of in grote bakken die meer ruimte bieden aan grotere tomaten soorten. Voor het omhoog leiden van de planten kan gebruik gemaakt worden van stokken of gaas.
Binnen
In principe kunnen tomaten ook het hele jaar door binnenshuis gekweekt worden als de omstandigheden daarvoor goed zijn. Voor het binnenshuis kweken van tomaten zijn geschikte tomatenrassen onmisbaar. Bijvoorgeeld de
zaden soort Philippos F1 trostomaten zijn geschikt voor binnen of kasteelt. Bij het kweken binnenshuis is het nodig om de bloemen zelf te bestuiven, omdat er geen wind is die hiervoor zorgt. Zaai de tomaten direct in de uiteindelijke pot om verspenen te voorkomen. Zet de planten op de meest zonnige en warme plek in huis om vruchtproductie te stimuleren.
Tomatenplant ziektes en hoe dit te voorkomen
Tomaten zijn bijzonder gevoelige planten die snel last kunnen krijgen van ziektes. Bekend zijn schimmelziekten zoals phytophtora infestans meer bekend als aardappelziekte en Fusarium oxysporum, de tomaten verwelkingsziekte. De schimmel is te herkennen aan de verkleuring en afsterving van de tros, stengel en bladstelen. Andere ziektes die tomaten kunnen krijgen zijn: aardappelspindelknolviroïde, aardappelvirus, bacterieverwelkingsziekte, begoniamijt, bladvlekkenziekte, voet- en wortelrot, geelblad, naaldblad strepenziekte (ook bekend als tomatenmozaïekvirus), grauwe schimmel, kanker (tomaat), katoendaguil, meeldauw, kurkwortel (schimmelziekte), neusrot, Pepinomozaïekvirus, tomatenbronsvlekkenvirus en vertillicum verwerlkings- of slaapziekte. Voorkomen is beter dan genezen en daarom is het extra belangrijk om tomaten onder de juiste omstandigheden te kweken. Te veel water werkt schimmelziekten in de hand. Te weinig mest of te weinig luchtcirculatie (binnen/kas) kunnen eveneens tomatenplant ziektes veroorzaken.
Handige tips en weetjes
Tomaten kweken is dus niet zo eenvoudig, maar zeer zeker het proberen waard. Je vooraf goed inlezen en verdiepen in de verschillende soorten scheelt een hoop. Door de juiste groeiomstandigheden te creëren is er grotere kans van slagen. Hieronder vind je nog meer tips en weetjes.
- - Er bestaan meer dan 60 soorten tomaten, van de bekende grote rode tot peerachtig geel en groen gestreepte tomaten (zebratomaat)
- - Lange tijd heerste er twijfels: zijn tomaten vruchten of groente. Inmiddels ziet Nederland de tomaat als groente
- - Tomaat bevat de antioxidant Lycopeen die bijvoorbeeld veroudering tegengaat
- - In tomaat zit een hoog gehalte vitamine C, vitamine B1, B2 en B6, caroteen, magnesium, fosfor en kalium
- - Tomaat helpt bij vermoeidheid en hoofdpijn
- - Voor het ontvellen kun je tomaten even kort (10 – 20 seconden) in kokend water dompelen, vervolgens afschrikken onder de koude kraan en het velletje kan er makkelijk afgetrokken worden
- - Tomaten zijn veelzijdig en kunnen voor koude en warme gerechten gebruikt worden
- - Pas in 1750 ontdekte men dat tomaten niet alleen voor de sier gehouden konden worden, maar ook eetbaar waren
Bestel hieronder de benodigdheden om tomaten te kweken!